Cəlalın 22 illik ərliyi niyə burnundan gəldi?

Bir neçə il bundan əvvəl Türkiyənin Samsun vilayətində heyvandarlıqla məşğul olan bir kişi bütün heyvanlarını satıb arvadını plastik əməliyyat etdirmişdi.

Gözəlləşəndən sonra qadın ərini və 3 uşağını da qoyub İstanbula qaçmışdı. O vaxt Türkiyədə baş verən bu cür hadisələr mənə qəribə gəlirdi. Bəlkə elə ta əzəldən bizdə də olub bu cür ailə dramları, amma teleməkana ayaq aça bilmədiyi üçün kənd, qəsəbə, məhəllə çərçivəsindəcə qalıb. Nə vaxt ki, axtarış, ağlaşma proqramları teleməkana ayaq açdı o gün bu gündür ki, evlərdə nə ailə qaldı, nə də sirr. Bu verilişlərdə tərk edilən uşaqlar, evdən qaçan qadınlar, ailə içi dələduzluq, uşağının başqasından olduğunu öyrənən kişilər, ərini, arvadını, qonşusunu öldürüb proqrama çıxan adamlar... Saymaqla bitmək bilməyən rəzilliklər üzərində hazırlanan verilişlər Azərbaycanda nəinki ailə dəyərlərini, bildiyimiz bütün mənəvi dəyərləri alt-üst etmiş vəziyyətdədir. Məlum məsələdir ki, televiziyalara insan həyatları, insanların aldığı travmalar əsla maraqlı deyil. Onlar üçün insanların faciələri reytinq materialıdır.

Uzun-uzadı bu verilişlərin mahiyyətindən, cəmiyyətə vurduğu zərərlərdən yazmaq fikrim yoxdur. Çünki heç nəyi dəyişə bilmirik. Dəyişmək üçün cəmiyyət silkələnməlidir. Bunu istəməyən bir cəmiyyət üçün çənə, barmaq yormağa ehtiyac yoxdur.

Gülsəkmi, ağlasaqmı, bilmirəm. Mənim bildiyim şey bircə odur ki, problemin kökü isə əsla kişinin burnunda deyil. Problemin kökündə cahillik var, təhsilsizlik var, erkən və məcburi nigah var. Qadına baxın, kişiyə baxın.

Ehtimal ki, aralarındakı yaş fərqi çoxdur. Cəlal deyir ki, Aygünün qardaşı bacısını ona əmanət edib. Elə bu iki cümləlik açıqlamadan bəllidir ki, bu qadını Cəlala zorla ərə veriblər. Sevgisiz, hissiz, hörmətsiz, zorla qurulan ailələrin dağılması üçün bir əyri burun da kifayətdir. Qızlarını oxutmağı, peşə sahib etməyi düşünmədən varlı ər axtarışına çıxan ailələrin qızları əlbəttə ki, 10-20 il sonra qoz qabığını doldurmayacaq səbəblərə görə evdən qaçacaq, boşanacaq. 15-16 yaşında bir uşağı özündən 15 yaş böyük adamlara ərə verib, 3 uşaq anası edərsəniz, həyatdan nə gözlədiyini anlayacaq yaşa gəldiyi zaman o qadın, əlbəttə, qaçacaq. Nəticədə insandır. Həyatının əllərinin arasından sürüşüb itməsinə göz yuma bilmir. Göz yuma bilənlər də var. Amma üsyan edib həyatını dəyişmək şansını qaçırtmayanları da qınamaq olmur. Cəmiyyət olaraq hər zaman qınamağa meyilli olduğumuz üçün çox güman ki, evdən qaçan Aygünün qadınlara pis örnək olduğunu düşünürük. Haqlıyıq da. Amma bu örnəyin memarları da var axı. “Qızın gözü açılamamış ərə vermək lazımdır” düşüncəsi ilə hərəkət edən atalar, “Qız yükü - duz yükü” atalar misalına söykənən analardır bu mənzərənin memarı.