“İnsanın yaşamaq, azadlıq haqqı yoxdur, bunlar uydurmadır” – Vüsal Məmmədov

 

- İslamdan onu istəyirəm ki, insana insan kimi yanaşsın, insanı qorxutmasın, əbədi əzabla təhdid eləməsin. İnsan dinə inana da bilər, inanmaya da. Bunların hər ikisi normaldır. Amma inanmayana "mən səni əbədi olaraq diri-diri yandıracam” demək dəhşətdir. Bu, artıq vicdan məsələsidir. Tutaq ki, mən inanıram, dünyada isə milyardlarla inanmayan insan var və İslam dini onları diri-diri yandırmaqla hədələyir. Bu məsələyə vicdanlı insanın münasibəti necə olmalıdır? Dindarlarda heyrət elədiyim bir çox məsələlər var. Onlar deyir ki, biz cənnətdən baxanda inanmayan insanlar cəhənnəmdə yanacaq. Mən dəhşətə gəlirəm. Əgər mən sənin gözünün qarşısında yanıramsa, sən necə sakit baxa bilirsən? Bu, insanlıq deyil axı. Din bunları o qədər bədheybət eləyib ki, onlar bizim cəhənnəmdə yandığımıza baxıb zövq alacaqlarını bildirirlər. Hansı bir ideologiya insanı bu qədər vəhşiləşdirə bilər, qorxulu eləyə bilər ki, başqasının əbədi olaraq yanmasını fikirləşsin və bunu sakit qəbul edə bilsin. Dindarlar bizə deyir ki, din gözəllikdir, məhəbbətdir. Heç kim demir ki, din bizi əbədi yandıracağı ilə hədələyir. 

 

- Təkcə İslam yox, bütün dinlər tarixən lazım olublar. Hüquq, vətəndaş anlayışı olmayanda dinlər lazım idilər. Biz 6-cı əsrdə camaata deyə bilməzdik ki, gəlin yığışıb qanun yazaq və o qanunlara görə yaşayaq. Bu, ağılasığmaz idi. Din hüququn rüşeymini gətirdi. Bu mənada lazım idi. Amma qanunlar qəbul olunandan, bu qədər inkişafdan sonra dinə heç bir ehtiyac qalmayıb. 

- Baxın, aydınlanma deyəndə biz Avropada renessansdan başlayan bir prosesi nəzərdə tuturuq. Renessans aydınlanma yox, oyanma idi. Bəs, oyanan kim idi? Oyananlar xristianlıq dinin gətirdiyi yuxuya qərq olmuş Roma və Afina mədəniyyəti idi. O vaxta qədər insan haqlarından söhbət gedə bilməzdi. Təbiətdə heç bir canlının haqqı anlayışı yoxdur. Biz bu gün qəbul edirik ki, insanın fundamental haqları var. Yəni yaşamaq, azadlıq, özünü ifadə haqları var. Təbiətdə belə şey yoxdur. Bunu biz fikirləşmişik, biz uydurmuşuq ki, belə haqlarımız var. Din nə qədər uydurmadırsa, insan haqları da o qədər uydurmadır. 30 min il öncəyə getsək, homosapiens onda var idi və öz qayda-qanunları da müəyyən olunmuşdu. O zaman kiməsə deyə bilərdiz ki, çöldə yaşayan hansısa insanın əmlakının toxunulmaz haqqı var? Əvvəl dini uydurduq və bizi müəyyən qədər apardı, sonra gördük ki, din öz missiyasını itirib və biz ikinci mərhələ kimi daha mükəmməl olan insan haqlarını uydurduq. 

- Mən ruhun olduğuna inanmıram. İnsan fizioloji qanunlar əsasında işləyən biomexanizmdir. Bu mexanizmin mənəvi ehtiyacları da var. Mənim mənəvi qidalanmağım üçün dinə, Allaha, ölümə inanmağıma ehtiyac yoxdur. İnsan öz həyatını elə qurmalıdır ki, mənəvi qidalanacağı yerlər olsun. Məsələn, mən övladımla, ailəmlə, dostlarımla münasibətdə olmağı sevirəm və bu məni mənəvi cəhətdən kifayət qədər təmin eləyir. 

- İnsan öləndə son nəfəs verir və ciyərlərindən hava kütləsi xaric olur. O havanın çəkisi varmı? Var. Və ya, həmin anda tərləmə nəticəsində su buxarlanar və çəki azalar. O çəkinin ruh olması mümkün deyil. Ruhun çəkisi varsa, deməli, fiziki obyektdir. Fiziki obyektdirsə, deməli, fiziki qanunlara tabe olmalıdır. Ölüm anında yüngülləşmənin səbəbi fizioloji məsələdir. 

- Dindən uzaqlaşdığım yeni dövrlərdə tez-tez olurdu. İçimdə qorxu, şübhə yaranırdı. Düşünürdüm ki, bəlkə mən özümü əbədi əzaba düçar eləyirəm? Sonra başa düşdüm ki, mən səhvəmsə belə, buna görə məni kimsə əbədi yandıracaqsa, burada günahkar mən deyiləm, məni yandırandır. İnsanı düşüncəsinə görə yandırmazlar. Mən dinə inanmıramsa və buna görə Allah məni yandıracaqsa, deməli, o, zalımdır. İçimdən qorxunun silinmədiyi vaxtlarda belə arqumentlərlə özümü sakitləşdirirdim. O vaxtlar 30 yaşım var idi. Artıq on il keçib və mən püxtələşmişəm. Əmin oldum ki, din yalandır. Mən bilirəm ki, doğulmamışdan qabaq materiya idim, sonra insan oldum, yenə materiya olacam.

- Belə deyim ki, din üzündən bir ailəyə bədbəxtçilik gəlmişdi. Şübhələrim ordan başladı. O ipin ucundan tutub gəldim və ateist oldum. 

- Həyat yoldaşım praktik olaraq ateistdir, aktiv deyil. Ateizmi təbliğ eləmir. Dinin dediyi heç nəyə inanmır. Hətta mən hərdən zarafatla deyəndə ki, İslam gül kimi dindir, vaxtında çıxmasaydım, indi dörd arvad ala bilərdim, bu zaman yoldaşım çox pis reaksiya verir. Mən görürəm ki, bəzən qadınlar daha çox dindardırlar. Qadının dindar olmasını başa düşmürəm. Axı İslam kişiyə dörd arvad və limitsiz cariyyə almaq imkanı verir. O cariyyələr hüquqsuz qadınlar olur, istədiyin kimi davrana bilirsən. İslam ancaq kişilər üçün nəzərdə tutulub. Hətta cənnətdə kişilərə hurilər vəd edilir, qadınlara heç nə. Belə olan halda mənə çatmır ki, qadın niyə dindar olur? Axı bu qadın hansısa bir ölkədə cariyyə ola bilərdi və əşya kimi istifadə olunardı. İslam ev maklerləri kimidir, sanki makler evi tərifləyir, amma evin böyük qüsuru olur. İslam da belədir, kosmetik gözəllikləri göstərir, amma onun kökündəki pislikləri göstərmirlər. Kişiyə dörd arvad almağına icazə verən din ailə modelinə zidd deyilmi? Müsəlman olub quranın qanunlarına tabe olmamaq şansın yoxdur. Təəssüf ki, İslamın gözəl tərəflərini göstərənlər bu məsələləri açıb danışmırlar.

- On faiz. Etiraf edim ki, onlar da ümumbəşər dəyərlər deyil. Müsəlman icmasının daxilində mehribanlaşma, yardımlaşma, sülh kimi yaxşı şeylər var. Ancaq qonşusu ac ola-ola rahat yatan insanlar var və onlar müsəlman olmayan insana yardım etməyi özünə borc bilməyən insanlardır. 

- Çox sağol, allah səninkiləri də saxlasın. Qızım hələ balacadır, may ayında 3 yaşı olacaq. Hələ ki, elə suallar vermir. Evimizdə dinə aid heç bir atribut yoxdur. Evdə dindən söhbət də etmirik. Amma bu yaxında şəhərdə iki hicablı, qara paltarlı qadın çıxdı qarşımıza, yanlarında azyaşlı bir qız uşağı da var idi, o da qara hicab bağlamışdı. Qızım soruşdu ki, bu nədir? Niyə belə geyiniblər. Mən bilmədim ki, nə cavab verim. Dedim ki, onlar oyun oynayır. Qızım da qaçdı onların yanına, maraqla baxdı onlara. Amma bu hadisə məni silkələdi. Çünki yaxın illərdə mən qızımın ciddi sualları ilə üzləşəcəm. Hazırda bu məsələ mənim üçün aktual məsələdir. Bilmirəm ki, qızıma nə deyəcəm, necə izah edəcəm. 

- Məndə bu keçid əsaslı şəkildə olub. Dəqiq bilirəm ki, insana yalnız insan kömək edə bilər. Əgər ateizmi bir cümlə ilə demək istəsəm, belə deyərəm ki, insanın insandan başqa heç kimi yoxdur. İnsan yalnız insandan kömək istəyə bilər. Samuray fəlsəfəsinə görə insan bir dəfə ölümü hiss etməlidir. Mən bu mərhələni keçmişəm. Ölümlə barışmışam. Doğuluş nə qədər gözəldirsə, ölüm də o qədər gözəldir və ya əksinə. Mən doğmalarımın da bir gün öləcəyi ilə barışmışam. Bundan sonra nə olur olsun, durub Allahı köməyə çağıran deyiləm. Çünki bilirəm ki, yoxdur.