Gənc alimin ehtiyatsızlığına görə dünya ən qədim ağacını itirdi

Bakupost.az Qaynarinfo-ya istinadla xəbər verir ki, xəbər verir ki, bu barədə "Indian defence review” yazır.

Ağac Nevada ştatında yerləşən Uiler-Pik dağında minilliklər boyu böyüyüb və yalnız gənc alim tərəfindən kəsildikdən sonra yox olub. Körri ağacın nə qədər əhəmiyyətli olduğunu bilmirmiş. Bu gün Böyük Hövzə Milli Parkının administrasiyası Körriyə ağacı kəsmək qərarını verdirən hadisələrlə bağlı bir neçə versiyanın mövcud olduğunu bildirir.

Versiyalardan birinə görə, o, nüvə nümunəsi götürülərkən ağacın içində ilişib qalan burğunu çıxarmaq istəyib. Digər ehtimala əsasən isə illik halqaları tam şəkildə araşdırmaq üçün ağacın tam en kəsiyini əldə etmək niyyətində olub. Hər iki halda o, Meşə Xidmətindən ağacı kəsmək üçün icazə alıb.

O, ağacın kəsilmiş hissəsini hotel otağına apararaq böyüdücü şüşənin köməyi ilə halqaları saymağa başlayıb.

"Mən bunun kifayət qədər qədim bir ağac olduğunu bilirdim”, deyə Körri illər sonra "San Francisco Chronicle” qəzetinə verdiyi müsahibədə xatırlayıb.

Lakin yekun hesablamaya çatdıqda nəticə inanılmaz olub – "Prometey”in yaşı təxminən 5000 il imiş. Bu fakt onu sarsıdıb. Yerli şam ağacları son dərəcə yavaş böyümələri ilə tanınır və bu xüsusiyyət onlara sərt iqlim şəraitində sağ qalmağa, çox zaman inanılmaz yaşlara çatmağa imkan verir. Bununla belə, Kaliforniya sekvoyaları ilə müqayisədə onlar daha kiçik qalır və yaşlarını asanlıqla sezmək olmur.

Körrinin bu hərəkəti insanların təbiət aləmini, xüsusilə də qədim canlıları necə qəbul edib qoruduqları barədə geniş müzakirələrə səbəb olub. Ağacın yaşı ilə bağlı şok kəşf tikanlı şamların uzunömürlülüyü barədə daha geniş anlayış formalaşdırıb. Körri Yer üzündəki ən qədim ağacı kəssə də, bu hadisə sonrakı tədqiqatlara təkan verib və digər meşələrdə, hətta "Prometey”dən də yaşlı ola biləcək ağacların mövcudluğu üzə çıxıb. Bu ağacların bir çoxu Kaliforniyanın Ağ dağları kimi ucqar ərazilərdə gizli qaldığından hələ də araşdırılmayıb.

Körrinin hekayəsi bu gün elmi ictimaiyyətdə ibrətamiz nümunə kimi xatırlanır. Park administrasiyasının sözlərinə görə, bu bir daha təkrarlanmayacaq, çünki müasir dövrdə ağacların qorunması ilə bağlı tədbirlər xeyli gücləndirilib. "Prometey” kimi qədim ağaclar hazırda ciddi şəkildə mühafizə olunur.

Ağacların yaşı necə hesablanır?

Ağacların yaşını müəyyən edən elm sahəsi dendroxronologiya adlanır. Bu sahə son onilliklərdə əhəmiyyətli dərəcədə inkişaf edib. Əvvəllər halqaların sayılması üsulları xeyli primitiv idi və bu da tez-tez yaşın yanlış müəyyənləşdirilməsinə səbəb olurdu. Daha müasir metodların və çarpaz tarixləmə texnikalarının tətbiqi ilə alimlər ağacların real yaşını daha dəqiq müəyyən edə bilirlər ki, bu da "Prometey” kimi qədim bir ağacın məhv edilməsini daha da faciəvi edir.

Tikanlı şam ağacları sərt şəraitdə yaşamaq üçün unikal uyğunlaşma qabiliyyətinə malikdir və ciddi zədələr aldıqdan sonra belə yaşamağa davam edə bilirlər. Bu xüsusiyyət onları davamlı etsə də, eyni zamanda kövrək hala gətirir.