"Maşınlara bağlayıb parça-parça eləyiblər" - Erməni vandalizminin yeni sübutları

Torpaqların işğaldan azad edilməsindən sonra itkin düşmüş vətəndaşlarımıza aid məzar yerlərinin müəyyən edilməsi və ekskumasiyası işlərinə başlanılıb.

Əsir və itkin düşmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyadan verilən məlumata görə, bugünədək işğaldan azad olunan ərazilərdə 13 kütləvi məzarlıq aşkarlanıb.

Sonuncu kütləvi məzarlıq fevralın 21-də Xocalı rayonunda aşkar edilib. Aşkarlanan insan qalıqlarının ən azı 4 nəfər (onlardan 2 nəfərin azyaşlı, yəni 4-5 yaşlı şəxsə məxsus olması ehtimal edilir) şəxsə məxsus olması, onların işgəncələrə məruz qalması, əllərinin kəndirlə bağlanması və xüsusiyyətlərinə görə ən azı 25 il əvvəl basdırılması müəyyən olunub.

“Onlar Azərbaycanın işğal edilmiş bütün ərazilərində bu cür cinayətlər həyata keçiriblər. Hələ bundan sonra da kütləvi məzarlıqların aşkara çıxdığını çox görəcəyik. İtkin hesab edilən 4 min azərbaycanlının böyük hissəsini ermənilər işgəncə ilə qətlə yetirib və kütləvi şəkildə basdırıblar. Kütləvi məzarlıqların yerini isə bu günədək açıqlamırlar. İşğaldan azad etdiyimiz ərazilərimizdə aşkarlanan kütləvi məzarlıqlardan başqa, Ermənistan ərazisində də azərbaycanlıların kütləvi məzarlıqları var. Ermənistan beynəlxalq konvensiyaları pozaraq onların yerini açıqlamır. Bir insanın ölümünə görə bəzən dünya dövlətləri, beynəlxalq təşkilatlar hansısa dövlətlərə iradlar bildirir, hüquqi addımlar atırlar. Hazırda bizim 3890 nəfər əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşımızın taleyinə beynəlxalq ictimaiyyət təəssüf ki, hələ də biganədir. İkili standartlar mövcuddur. Beynəlxalq konvensiyalar və qanunlar bir sıra dünya dövlətləri və beynəlxalq təşkilatlar üçün yalnız özlərinə sərf edəndə işə salınır. 30 il ərzində Azərbaycan torpaqlarının Ermənistan tərəfindən işğalda saxlanmasına, dağıdılıb talan edilməsinə göz yumurdular, Ermənistana buna görə heç bir təzyiq etmirdilər, indi də kütləvi məzarlıqlar məsələsinə göz yumur, reaksiya vermirlər. Azərbaycan dövləti kütləvi məzarlıqlar məsələsi ilə bağlı hüquqi addımlar atır, təbliğat aparır, məsələni dünya birliyinin gündəminə çıxarmaq istiqamətində işlər görür. Ancaq çox təəssüf ki, Ermənistana bu məsələdə dünya birliyi tərəfindən gərəkən təzyiqlər edilmir”.

"Artıq zaman bizim xeyrimizə işləyir. Çünki dünya ictimaiyyəti erməni yalanlarına inanmamağa başlayıb. Haqq-ədalət gec-tez qalib gəlir və gələcək. Azərbaycan özünün beynəlxalq hüquqa söykənən tələblərinin yerinə yetirilməsi istiqamətində atdığı addımlarla istədiyi nəticəni əldə edəcək".

“O, bütün dünyada məhkəmədənkənar cəzalara məruz qalaraq qətlə yetirilən insanların kütləvi şəkildə basdırılmasını göstərən xəritədir. Elə xəritələr var ki, orada 30 min insanın basdırıldığı yerlər göstərilir. Ancaq Azərbaycanın adı o xəritədə qeyd olunmayıb. Halbuki son 100 ili götürsək, Azərbaycanda xeyli sayda kütləvi məzarlıq aşkar edilib. Eyni zamanda Birincı Qarabağ müharibəsindən sonra bizim minlərlə vətəndaşımız girov götürülüb və onların sonrakı taleyindən xəbərimiz olmayıb. Sonradan onların kütləvi şəkildə qətlə yetirildiyi məlum oldu. İşğal zamanı ermənilər kəndlərə, şəhərlərə də hücumlar edib orada kütləvi qətillər həyata keçirirdilər. Amansızlıqla, işgəncə ilə qətlə yetirilən o insanları kütləvi şəkildə, harada gəldi qazıb basdırırdılar. Ərazilərimiz işğaldan azad ediləndən sonra bu kütləvi məzarlıqlar yavaş-yavaş aşkar edilir. Fikrimcə, belə məzarlıqların sayı çoxdur və hələ bundan sonra da aşkar ediləcək. Əsir və itkin düşmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyası aşkarlanan kütləvi məzarlıqlarla bağlı sənədləşdirmə işləri aparır. Amma burada əlavə işlərin də görülməsinə ehtiyac var”.

"Bunun səbəbi odur ki, BMT-nin “Qanunsuz, özbaşına və kütləvi cəzaların effektiv təhqiqatı və qarşısının alınması haqqında Prinsiplər” üzrə Minnesota Protokolunun şərtlərinə əməl olunmur və prosedurlar icra edilmir. Protokolun müvafiq fəsli “Dəfn yerində qazıntı işlərinin təfsilatlı prinsipləri” adlanır. Bu fəsildə məhkəmədənkənar cəzalar nəticəsində qətlə yetirilmiş şəxslərin dəfn olunduğu yerdə qazıntı, ekskumasiya işlərinin aparılması qaydaları müəyyən edilir. Orada həmçinin cəsədlərin autopsiya prosesinə dair təfsilatlı prinsiplər müəyyən edilib. Prinsiplərə görə, məhkəmədənkənar cəza verilməsi yolu ilə qətlə yetirilənlərlə bağlı təhqiqat operativ, effektiv və hərtərəfli, müstəqil və qərəzsiz, şəffaf şəkildə həyata keçirilməlidir. Prosesə aidiyyatı olan beynəlxalq qurumların mütəxəssisləri cəlb edilməlidir. Prosesin düzgün, qaydalara uyğun şəkildə həyata keçirilməsi vacibdir”.

“Qalıqlara əsasən demək olar ki, qətl ediləndən öncə hamısının əlləri bağlanıb. Əşyalarla birlikdə aşkarlanan skeletlərin geyimlərindən hərbçi olduqları bilinir. Bundan başqa, skeletlərin əlləri və ayaqlarının məftil və kəndirlə bağlandığı məlum olub. Hərbi əsirlər üzərində zorakılıq elementlərinin olması da üzə çıxır. Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı Azərbaycan ərazilərində qanunsuz fəaliyyət göstərmiş erməni separatçı rejimin silahlı hərbi birləşmələri və Ermənistan silahlı qüvvələri beynəlxalq humanitar hüququn norma və prinsiplərini, o cümlədən “Döyüşən ordularda yaralıların və xəstələrin vəziyyətinin yaxşılaşdırılması haqqında” 12 avqust 1949-cu il tarixli Cenevrə Konvensiyasının 17-ci maddəsinin tələblərini kobud surətdə pozubar”.

“Qarabağda aşkarlanan insan qalıqları Ermənistanın beynəlxalq hüquqi məsuliyyətə cəlb olunması üçün əsasdır. Ərazilər minalardan təmizləndikcə aşkara çıxan kütləvi məzarlıqlar Ermənistanın azərbaycanlılara qarşı etnik təmizləmə və soyqırımı siyasətini, dinc insanlara qarşı törətmiş olduğu müharibə cinayətlərini bir daha sübut edir. Bütün bu faktlar Ermənistanın beynəlxalq hüquqi məsuliyyətə cəlb olunması üçün əsasdır”.