Qatilə çevrilən şagirdlər: kimdir günahkar?

Faktla bağlı Gəncə Şəhər Prokurorluğunda Cinayət Məcəlləsinin 120.1-ci (qəsdən adam öldürmə) maddəsilə cinayət işi başlanıb. Polis əməkdaşlarının keçirdikləri əməliyyat-axtarış tədbirləri nəticəsində qətli törətməkdə şübhəli bilinən, 2007-ci il təvəllüdlü F.Şabanov saxlanılaraq istintaqa təqdim edilib.

Bu hadisə orta ümumtəhsil məktəblərində təhsil alanların, xüsusilə də yuxarı sinif şagirdlərinin davranışlarına nəzarət edilməsi məsələsini yenidən gündəmə gətirib. Təəssüflər olsun ki, belə hallar son vaxtlat tez-tez təkrarlanır. Şagirdlər təhsil almaq əvəzinə, cinayət aləminə yönəlir, sinif yoldaşlarına qarşı şiddət tətbiq edir, cinayət tərkibli hadisələr, hətta qətl törədirlər. Onların bir-birini bıçaqlaması, ciddi xəsarətlər yetirməsi, ümumiyyətlə, belə halların artması cəmiyyət tərəfindən də böyük narahatlıq və narazılıqla qarşılanır.

"Bu gün məktəblərdə sinif yoldaşına ağır xəsarətlər yetirən, onu vuran, döyən, bıçaqlayan şagirdlərimiz var. Belə şagirdlərin sayı günü-gündən artır. Bunun ən başlıca səbəbi ümümtəhsil məktəblərində təlim-tərbiyə işinin sistemli aparılmaması və ölkədə tərbiyə konsepsiyasının olmamasıdır. Cəmiyyətin özündə də müəyyən boşluqlar var. Televiziyalarda təlim-tərbiyə xarakterli proqramların çox az olması yeniyetmələr arasında kriminal aləmə meyli artırır. Vəziyyətin ciddiliyini nəzərə alıb gec olmadan belə halların qarşısını almaq üçün maarifləndirmə işlərini artırmaq lazımdır”.

"Reallıq odur ki, məktəblərdə baş verənlər ürəkaçan deyil. Təhsil müəssisələrində nəzarət işində problemlər var. Həmçinin məktəblərdə ümumi psixoloji söhbətlər aparılmır. Buna görə də problemlər daha geniş vüsət alır. Hər kəs bu məsələlərə həssas yanaşmalıdır. Məktəblərdə kriminal hadisələrin baş verməməsi üçün hamımız çalışmalıyıq. Şagirdlər arasında baş verən neqativ halların aradan qaldırılması üçün direktorlar da öz məsuliyyətini dərk etməlidir”.

“Hər zaman qeyd etdiyim kimi, məktəbin işi yalnız təhsil vermək deyil, məktəb həm də tərbiyə müəssisədir. Tədrislə tərbiyə işi paralel aparılmalıdır. Hətta deyərdim ki, belə hadisələrin baş verməməsi üçün tərbiyə işinə daha çox önəm verilməlidir. Əgər əvvəlki dövrlərdə bu kimi hadisələr daha çox böyük insanlar arasında baş verirdisə, indi biz kriminal hadisələrin günü-gündən daha da cavanlaşdığını müşahidə edirik. Proseslərin təhlili onu göstərir ki, belə halların baş verməsi artan xətt üzrə davam edəcək. Bu gün gənclərdə kriminal aləmə meylin artması, onların daha çox kriminal əhval-ruhiyyəli mahnılara qulaq asmaları da bunu bir daha təsdiq edir. Düşünürəm ki, bu barədə ciddi düşünməliyik. Əks halda yuxarıda qeyd etdiyim kimi, belə hadisələrin gələcəkdə daha çox baş verəcəyi ehtimalı çox yüksəkdir. Burada belə bir haqlı sual yaranır ki, buna görə kim məsuliyyət daşıyır. Hesab edirəm ki, məsuliyyət bütün tərəflərin üzərinə düşür.

Ancaq daha çox məsuliyyəti məktəblərimiz daşıyır. Onlar "belə halların baş verməməsi üçün nə etməliyik" sualı barədə ciddi düşünməlidirlər. Reallıq ondan ibarətdir ki, bu gün müxtəlif səbəblərdən valideynlər övladlarına kifayət qədər vaxt ayıra bilmirlər. Digər bir məqam isə ondan ibarətdir ki, bəzi ailələr uşağa düzgün tərbiyə vermək iqtidarında deyillər. Məsələnin ən ciddi tərəflərindən biri də budur. Belə olduğu halda isə yük daha çox məktəblərin və müəllimlərin üzərinə düşür”.

“Əvvəl bu və ya digər formada bu funksiyanı Təhsil Problemləri İnstitutu yerinə yetirirdi. Sonradan iki qurum birləşdirildi və fəaliyyət daha çox başqa istiqamətə yönləndirildi”.

“Müəllimlər və məktəb rəhbərliyi dərk etməlidir ki, indiki şagirdlər əvvəlki şagirdlərlə eyni deyil. Əgər müəllim görürsə ki, bir şagird özünü yaxşı aparmır, o, məktəb direktoruna, valideynə məlumat verməlidir. Bunun qarşısı vaxtında alınmalıdır. Əks təqdirdə proses dərinləşəcək və qarşısıalınmaz vəziyyət yaranacaq”.